recensies
titelpagina

Willem Ysbrants Bontekoe

Iovrnael ofte gedenckwaerdige beschrijvinghe

De wonderlijke avonturen van een schipper in de Oost, 1618-1625

(niet meer leverbaar)
Willem Ysbrantsz Bontekoe maakte als schipper in dienst van de Verenigde Oostindische Compagnie slechts één keer de lange reis naar Oost-Indië en terug. Het was een 'wonderlijcke en gevaerlijcke' reis, die hem nog lang zou heugen. Op de heenreis vatte de brandewijn vlam en explodeerde zijn schip in 'hondert duyzent stucken'. Deze spectaculaire schipbreuk werd ongetwijfeld de meest beroemde Nederlandse scheepsramp aller tijden. Maar hiermee waren de avonturen van Bontekoe nog lang niet ten einde. De zwaar gewonde schipper wist de overlevenden van de ramp op inventieve wijze veilig naar Batavia te brengen. Voor de kust van China moest hij voor de VOC met geweld nieuwe handelskanalen openen. Op de thuisreis scheelde het weinig, of hij verloor voor de tweede maal een kostbaar schip, nu in een orkaan. Bontekoe was blij dat hij weer thuis was - zonder thuiskomst is er tussen reis en ballingschap weinig verschil, vond hij - en bleef de rest van zijn leven veilig in zijn geboorteplaats Hoorn. In 1646 werd Bontekoe's journaal voor het eerst gepubliceerd. Het boek werd een ongekend succes: tot in de twintigste eeuw verschenen tientallen herdrukken, vertalingen en bewerkingen van het Iournael. En het inspireerde Johan Fabricius tot zijn kinderboek De scheepsjongens van Bontekoe.

Ter gelegenheid van dit jubileum gaf Terra Incognita een nieuwe editie uit van de volledige tekst van de eerste druk, in de oorspronkelijke spelling. De tekst wordt verzorgd door Vibeke Roeper. In een korte inleiding beschrijft zij het leven van Bontekoe voor hij in dienst trad bij de VOC. De hoofdstukken na het reisverhaal brengen zijn leven na de reis in kaart, aangevuld met nieuwe vondsten in het VOC-archief. Ook wordt ingegaan op de VOC-expedities naar China en de totstandkoming van het Iournael. De oorspronkelijke gravures zijn in groot formaat opgenomen. Op een losse kaart worden de reizen van Bontekoe in Europa en Azië aangegeven.
afbeelding scheepsramp


ISBN 90-73853-08-7, 165 pag., EUR 12,00.

 Andries Stokram
Aernhem

De pers over Bontekoe's Iovrnael ofte gedenckwaerdige beschrijvinghe:

- Het mooiste geschenk aan het driehonderdvijftig jaar oude boek is de nieuwe herdruk, met een inleiding en toelichtingen door Vibeke Roeper, en de nieuwe ondertitel: De wonderlijke avonturen van een schipper in de Oost, 1618-1625. Bontekoe's eigen tekst is nog altijd de beste remedie tegen de versuikering van de VOC-geschiedenis.
(Vrij Nederland 18-5-1996)

- Er is nu een nieuwe geannoteerde teksteditie verschenen met een goede in- en uitleiding. Wie zich even de tijd gunt om te wennen zal merken dat het 17-eeuwse Nederlands goed te volgen is. De tekst is beeldend en bevat geen ingewikkelde zinsconstructies. Het is 'meer op waerheydt als op cierilijckheydt van seggen' geschreven, zoals de uitgever het aanprees.
(NRC Handelsblad 9-3-1996)


terug naar begin